إلی عبدالله بن العباس، بعد مقتل محمّد بن أبي بكر بمصر

أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ مِصْرَ قَدِ افْتُتِحَتْ، وَمُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بَكْرٍ ـ رَحِمَهُ اللهُ ـ قَدِ اسْتُشْهِدَ، فَعِنْدَ اللهِ نَحْتَسِبُهُ وَلَداً نَاصِحاً، وَعَامِلاً كَادِحاً وَسَيْفاً قَاطِعاً، وَرُكْناً دَافِعاً. وَقَدْ كُنْتُ حَثَثْتُ النَّاسَ عَلَی لَحَاقِهِ، وَأَمَرْتُهُمْ بِغِيَاثِهِ قَبْلَ الْوَقْعَةِ، وَدَعَوْتُهُمْ سِرّاً وَجَهْراً، وَعَوْداً وَبَدْءاً، فَمِنْهُمُ الاَْتِي كَارِهاً، وَمِنْهُمُ الْمُعْتَلُّ كَاذِباً، وَمِنْهُمُ الْقَاعِدُ خَاذِلاً.
أَسْأَلُ اللهَ تَعَالی أَنْ يَجْعَلَ لِي مِنْهُمْ فَرَجاً عَاجلاً، فَوَاللهِ لَوْ لاَ طَمَعِي عِنْدَ لِقَائِي عَدُوِّي فِي الشَّهَادَةِ، وَتَوْطِينِي نَفْسِي عَلَی الْمَنِيَّةِ، لاَََحْبَبْتُ أَلاَّ أَبْقَی مَعَ هؤُلاَءِ يَوْماً وَاحِداً، وَلاَ أَلْتَقِيَ بِهِمْ أَبَداً

ترجمه

از نامه‏ های امام عليه السلام به‏«عبد الله بن عباس‏»پس از شهادت‏«محمد بن ابی بكر». [1]

اما بعد...«مصر»بدست دشمن گشوده شده،و«محمد بن ابی بكر»-كه خدارحمتش كند-بشهادت رسيده.اين مصيبت را بحساب خداوند می‏ گذاريم‏ و اجر آن را از خدا مسالت داريم:(مصيبت)فرزندی ناصح،و كارگزاری‏ تلاشگر و كوشا،شمشيری برنده و قاطع،و ستونی بازدارنده،من مردم را به‏ ملحق شدن به او و همكاريش تشويق و تحريص كردم و به آنها فرمان دادم كه پيش ‏از وقوع واقعه به فريادش برسند.من آنها را آشكارا و پنهانی،از آغاز تا انجام ‏در حركت‏ بسوی او دعوت كردم.عده‏ ای هماهنگی خود را با اكراه اعلام، و گروهی بطور دروغين خود را به بيماری زدند،و گروه سوم افرادی بودند كه‏ برای تنها ماندن(سپاه حق)دست از ياريش كشيدند.از خداوند تقاضا ميكنم‏ كه برای نجات من از ميان اينگونه افراد فرجی عاجل قرار دهد.بخدا سوگنداگر علاقه من بهنگام پيكار با دشمن در شهادت نبود و خود راه را برای مرگ در راه‏ خدا آماده نساخته بودم،دوست می‏ داشتم حتی يك روز با اين مردم روبرونشوم و هرگز آنها را ملاقات نكنم!.

توضيحات

[1]اين نامه را طبری در تاريخ خود در حوادث سال 38 با كمی تفاوت نقل‏ كرده است.(مصادر نهج البلاغه ج‏3 ص‏326)
در كتاب الغارات جلد 1 ص‏299 نيز اين نامه با اندكی تفاوت آمده است.
و در آنجا اضافه شده كه ابن عباس در اين هنگام در بصره بوده است.