علل ناکارآمدی قوانین و اقدامات فرهنگی در جلوگیری از بدحجابی چیست؟
در این مسأله دو نکته محل بحث است. اول اینکه مسأله حجاب، اصولاً مسألهای نیست که قوانین بتوانند در آن ورود پیدا کند؛ چرا که مسأله حجاب یک مسأله شرعی است و ابعاد [خاص ـ استراتژیک و .. ـ] خود را دارد و راهکارهای اجرایی کردن حجاب، به طرحهایی مثل قوانین بازدارنده نیست.
نکته دوم اینکه جمهوری اسلامی تبلیغ و کاری که [در بحث حجاب] انجام میدهد ـ و ما معتقدیم که جمهوری اسلامی کاری خاصی انجام نداده است ـ درست و کامل نیست. اگر مسأله حجاب بخواهد درست فهم شود، باید تشریح شود که بحث حجاب و پوشش از چه زوایایی برای ما اهمیت دارد و از چه زوایایی برای دشمنان ما مهم است؟ آنها چگونه کار میکنند و ما چگونه کار میکنیم؟
این موضوع در جامعه اسلامی یک نشانه است، و دشمن از همین منظر روی آن دقت دارد. اما ما این گونه نمی نگریم مثلاً صدا و سیما بر اساس نشانه بودن مسأله حجاب کار نمیکند و در برنامهسازها نیز این فهم وجود ندارد، به همین دلیل نمیتوانند روی مسأله حجاب به گونه صحیح کار کنند. اما دشمن در این مساله راه دقیقی برای هدف خود پیش گرفته است. و زمانی که حجاب افراد را تضعیف میکنند، یک متر روسری و چند متر چادر برای آنها خیلی مهم نیست. چرا که میدانند مسأله حجاب و عفاف با دلالتهای چند وجهی و دارای تاثیر چندگانه است از همین جهت در این مساله طراحیهای متعددی میکنند؛ اما در بین ما حتی جناح انقلابی بسیار بد عمل کرده است و فقط به مسأله ظاهر حجاب، یعنی به همین پوشش توجه نموده است. از همین روست که چند صد همایش برگزار شده و در این سالها تأثیرش چندان در جامعه دیده نداشته است .
مقصود این است که وقتی ما از نشانه بودن غفلت کنیم و رسالت جمهوری اسلامی این باشد که فقط چادر را سر خانمها بیاندازد، این مشکلات مغفول خواهد ماند.
مطلب مهم فهم پدیده و تحلیل آسیب های آن است. وقتی آسیب ها به درستی تحلیل نشود یا کارکردهای حجاب درست تبین نشود، ما از جریان بیرونی رودست میخوریم و در داخل نیز راهکارها حمایت نخواهند شد و هر برنامه ای با این وضع محکوم به شکست است.
آیا حجاب را باید به طور سیستمی نگاه کنیم و مجموعه مسائلی را در حجاب موثر بدانیم؟!
بله ، بحث حجاب پارادایمی است و در یک حلقه ارتباطی چند وجهی قرار میگیرد و اگر ما متوجه باشیم، در واقع میبینیم که جامعه باید روی همه این ابعاد کار کند تا درست نتیجه بگیرد؛ در حالی که مثلاً ما در چند سال گذشته، بحث روابط را رها کرده و فقط به بحث حجاب دقت داریم. همچنین غفلت از موضوعاتی چون خیانت در خانواده، دروغ (که جاده صافکن مسأله خیانت است) و ... باعث ناکامی در بحث حجاب خواهد بود.
دین ـ بر خلاف ظاهر ـ یکسری چیزها را به عنوان سر سلسله بدیها مشخص میکند و چیزهایی را به عنوان سر سلسله خوبیها معرفی میکند؛ مثل حفظ دامان یا پاکدامنی در سوره مؤمنون یا ماعون که اصلاً بحث حجاب مطرح نیست، بلکه بحث پاکدامنی است. یعنی پاکدامنی خیلی مهمتر از حجاب است.
بنابراین عفت و عفیف بودن یا به تعبیری خویشتنداری محور خیلی از مسائل در این موضوع است . مثل کنترل شهوت. در این نگاه وقتی میگوییم حجاب و پوشش ، مشیر به عفت یک خانواده خاص است و بدحجابی نیز مشیر به بیعفتی خانواده دیگری است.
وظیفه خانواده ها در این مساله چیست ؟
در وهله اول هیچکس به اندازه خانواده مسئول نیست که احکام شرعی و آیین شرعی را به فرزندان خود ارائه دهد. خانواده باید آگاه باشد. در بحث نشانهشناسی خانواده باید بداند که دختر باید در 9 سالگی حجاب را رعایت کند که سخن تربیتی بسیاری در آن وجود دارد.
بنابراین ما باید به پیشرفت نرمافزاری در کنار پیشرفت سختافزاری توجه کنیم. ما دنبال صنایع دفاعی هستیم، ولی پیشرفت نرمافزاری و فکری و فرهنگی مردم را اصلاً کسی دنبالش نیست. هیچکدام از نهادهای نامبرده هم متکفل این نیستند. حاکمیت هم به آنها پول نمیدهد که بیایند در این زمینه کار کنند؛ در مساجد، محلهها، حسینیهها، مدارس و سازمانهای وابسته به مدارس. لذا نهادهای واسطه که کارشان همافزایی با خانواده در مسأله عفاف و حجاب و غیرت است، باید این مسأله را حل کنند.
پس در این راستا خانواده باید آگاه شود تا بتواند به موقع کار خودش را انجام دهد. اگر خانواده با این روند پیش رفت و دختر و پسر خودش را آماده جریان سن مشرف به بلوغ کرد، بسیارس از مشکلات قابل حل خواهد بود.
و در آگاه سازی فرزندان ،روانشناسان باید کنار خانواده، قرار گرفته و به خانواده کمک کنند. روانشناساسان متدین (نه روانشناس غربی) بیایند و به ما بگویند که چگونه میتوانیم این مسائل را به فرزندانمان آموزش بدهیم.
البته این نقش خانواده فقط در این مسائل نیست، بلکه در کل مناسک است.؛ مثلا اینکه خانوادهها چهقدر موظف هستند به فرزندشان نماز یاد بدهند. با چه روشهایی میتوانند آنها را به انجام عبادات عادت بدهند. چگونه میتوانند به فرزندان راستگویی یاد بدهند و راستگویی چهقدر با شجاعت مرتبط است.
بنابراین آگاه کردن خانواده به اینکه خودش بتواند رسالت خود را عملی کند و بر عهده حکومت نیاندازد ، مهم است.
متن تفصیلی مصاحبه در ویژه نامه موسسه مطالعاتی صراط مبین درج خواهد شد.
علاسوند: هر برنامه ای در ساماندهی حجاب بدون فهم پدیده و تحلیل آسیب های آن محکوم به شکست است.
امروزه موضوع حجاب دغدغه بخشی از جامعه شده است که وضع فعلی را مطلوب نمی دانند و معتقدند باید علاجی برای این مشکل یافت؛ برخی نیز بر این باورند که مساله مهم در موضوع حجاب در درجه اول برخورداری از درک درست از موضوع حجاب است. در همین خصوص صراط مبین مصاحبه ای با خانم دکتر علاسوند عضو هیات علمی مرکز مطالعات و تحقیقات زنان حوزه علمیه قم ترتیب داده است که گزیده ی آن از نظر میگذرد.