نامه(51)
ومن كتاب له عليه السلام
إلى عماله على الخراج
مِنْ عَبْدِ اللهِ عَلِيٍّ أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ إِلَى أَصْحَابِ الْخَرَاجِ: أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ مَنْ لَمْ يَحْذَرْ مَا هُوَ صَائرُ إِلَيْهِ لَمْ يُقَدِّمْ لِنَفْسِهِ مَا يُحْرِزُهَا. وَاعْلَمُوا أَنَّ مَا كُلِّفْتُمْ يَسِيرٌ، وَأَنَّ ثَوَابَهُ كَثِيرٌ، وَلَوْ لَمْ يَكُنْ فِيَما نَهَى اللهُ عَنْهُ مِنَ الْبَغْيِ وَالْعُدْوَانِ عِقَابٌ يُخَافُ لَكَانَ فِي ثَوَابِ اجْتِنَابِهِ مَا لاَ عُذْرَ فِي تَرْكِ طَلَبِهِ.
فَأَنْصِفُوا النَّاسَ مِنْ أَنْفُسِكُمْ، وَاصْبِرُوا لِحَوَائِجِهِمْ، فَإِنَّكُمْ خُزَّانُالرَّعِيَّةِ، وَوُكَلاَءُ الاَُْمَّةِ، وَسُفَرَاءُ الاََْئِمَّةِ. وَلاَ تَحْسِمُواأَحَداً عَنْ حَاجَتِهِ، وَلاَتَحْبِسُوهُ عَنْ طَلِبَتِهِ وَلاَ تَبِيعُنَّ لِلنَّاسِ فِي الْخَرَاجِ كِسْوَةَ شِتَاءٍ وَلاَ صَيْفٍ، وَلاَ دَابَّةً يَعْتَمِلُونَ عَلَيْهَا وَلاَ عَبداً، وَلاَ تَضْرِبُنَّ أَحَداً سَوْطاً لِمَكَانِ دِرْهَمٍ وَلاَ تَمَسُّنَّ مَالَ أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ، مُصَلٍّ وَلاَ مُعَاهَدٍ إِلاَّ أَنْ تَجِدُوا فرَساً أَوْ سِلاَحاً يُعْدى بِهِ عَلَى أَهْلِ الاِِْسْلاَمِ، فَإِنَّهُ لاَ يَنْبَغِي لِلْمُسْلِمِ أَنْ يَدَعَ ذلِكَ فِي أَيْدِي أَعْدَاءِ الاِْسْلاَم، فَيَكُونَ شَوْكَةً عَلَيْهِ. وَلاَ تَدَّخِرُواأَنْفُسَكُمْ نَصِيحَةً، وَلاَ الْجُنْدَ حُسْنَ سِيرَةٍ، وَلاَ الرَّعِيَّةَ مَعُونَةً، وَلاَ دِينَ اللهِ قُوَّةً، وَأَبْلُوافِي سَبيلِ اللهِ مَا اسْتَوْجَبَ عَلَيْكُمْ، فَإِنَّ اللهَ سُبْحَانَهُ قَدِ اصْطَنَعَعِنْدَنَا وَعِنْدَكُمْ أَنْ نَشْكُرَهُ بِجُهْدِنَا، وَأَنْ نَنْصُرَهُ بِمَا بَلَغَتْ قُوَّتُنَا، وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ
ترجمه
از نامه هاى امام عليه السلام به كار گذاران بيت المال.
اين نامه اى است از بنده خدا على عليه السلام امير مؤمنان به كار گزاران بيت المال و جمع آورى خراج:
اما بعد!كسى كه از آنچه بسوى آن در حركت است(قيامت)ترس نداشته باشد،چيزى از پيش براى خويشتن نمى فرستد،بدانيد آنچه به آن مكلف شده ايد كم اما ثواب آن بسيار است.اگر براى آنچه خداوند از آن نهى كرده يعني:ستم و دشمنى«عقاب و كيفرى»وجود نداشت،باز براى درك ثواب در اجتناب از آنها،عذرى باقى نمىماند خودتان انصاف را نسبت به مردم روا داريد!
و در برابر انجام نيازمنديهايشان كه طبعا مشكلاتى به همراه دارد صبر و استقامت به خرج دهيد. شما خزانه داران رعيت،وكلاى امت و سفيران ائمه و پيشوايان هستيد.بر هيچكس بخاطر نيازمنديش بخاطر موقعيت خود خشم نگيريد.هيچكس را از خواسته هاى مشروعش بازمداريد.و بخاطر گرفتن خراج از بدهكار،لباس تابستانى يا زمستانى و مركبى را كه با آن به كارهايش ميرسد،و نيز برده اش را بفروش نرسانيد.و نيز بخاطر گرفتن در همى،كسى را تازيانه نزنيد همچنين براى حق جمع آورى بيت المال بمال احدى چه مسلمان و چه غير مسلمانى كه درپناه اسلام است دست نزنيد،مگر اينكه اسب يا اسلحه اى باشد كه براى تجاوز به مسلمانها بكار گرفته مىشود چرا كه براى مسلمان درست نيست بگذارد چنين اسلحه اى در اختيار دشمنان اسلام باشد و در نتيجه آنها نيرومندتر از سپاه اسلام گردند.از نصيحت و اندرز به خويشتن،و از خوشرفتارى با سپاهيان،و كمك به رعايا،و تقويت دين خداوند خود دارى مكنيد. در راه خداوند آنچه بر شما واجب است انجام دهيد،زيرا كه خداوند از ما و شما خواسته است كه...با كوششهاى خود از او سپاسگزارى كنيم و به مقدار قدرت خود ياريش نمائيم،در حاليكه هيچ قدرت و نيروئى جز از ناحيه خداوند بزرك وجود ندارد:و لا قوة الا بالله العلى العظيم.
