موسسه صراط مبین

3. توصیف‌های مبالغه‌آمیز از ولایت فقیه[1]
مقدمه
ولایت فقیه یکی از مهم­ترین موضوع­های فقهی، حقوقی و سیاسی زمان ما به شمار می­رود. از این­رو، طبیعی است که در کانون توجه قرار داشته باشد و پیرامون آن بحث­های زیادی صورت گیرد. بخشی از مباحثی که پیرامون مسایل ولایت فقیه مطرح می­گردد، توصیف­های مبالغه­آمیز از آن است. این توصیف­ها دلایل گوناگونی دارد: گاهی امر بر گوینده مشتبه شده و وی برداشت نادرستی از موضوع دارد؛ یا از روی محبت و ناتوانی در کنترل احساسات غلوّ می­کند یا با هدف دفع تبلیغات و هجمه­های دشمنان مبالغه می­کند تا کوبنده و حماسی سخن بگوید. ولایت فقیه مایه قوام جامعه اسلامی و عمود خیمه انقلاب است و به همین دلیل مواجهه غیرعلمی و غلوّآمیز با مسایل آن پیامدهای زیادی دارد؛ دوستان را به اشتباه می­اندازد، منتقدان را به موضع­گیری غیرمنصفانه و انکار اصل موضوع وا می­دارد و بهانه­ی خوبی به دست مخالفان می­دهد.

2. جایگاه قانون در نظام ولایت فقیه[1]
چکیده
تئوری «ولایت مطلقه فقیه» که مفهوم و مبانی عقلی و نقلی آن به­صورت نظام­مند توسط امام خمینی تبیین گردید، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، وارد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شد و به یک تأسیس حقوقی تبدیل گردید. پرسش مهمی که در رابطه با اصطلاح «ولایت مطلقه» مطرح می­گردد، نسبت آن با «قانونمندی» است. آیا این دو با هم سازگار هستند؟ آیا می­توان با تئوری ولایت مطلقه فقیه یک نظم حقوقی دموکراتیک به وجود آورد؟ نوشتار حاضر، این پرسش مهم را مورد تحقیق قرار می­دهد.
کلید واژه
قانون، حکومت، ولایت، ولایت فقیه، ولایت مطلقه، قانونمندی

فصل دوم:قانون‌مندی ولایت فقیه
1. ولايت مطلقه فقيه در قانون اساسي[1]
قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، ولايت مطلقه فقيه را به صراحت در اصل 57 خود پذيرفته و درباره آن چنين گفته است :

4. جمهوريت و اسلاميت؛ تضاد يا توافق؟[1]
چكيده
از ابتداى تشكيل حكومت جمهورى اسلامى در ايران با رهبرى امام خمينى به عنوان فقيه جامع‏الشرايط، يكى از شبهاتى كه در موارد متعددى مطرح شده، تضاد بين حكومت جمهورى و حكومت اسلامى مبتنى بر ولايت فقيه (= حكومت ولايى) بوده است.

3. انتصاب يا انتخاب[1]
يکي از ارکان اصلي، بلکه اصلي‏ترين رکن نظام جمهوري اسلامي ايران، ولايت فقيه مي‏باشد؛ زيرا هم مشروعيت نظام وابسته به آن بوده و هم نقطه اصلي تفاوت بين حکومت اسلامي شيعي و ديگر حکومت­ها در مساله ولايت فقيه است. بحث در اين موضوع از ديرباز در ميان فقهاي شيعه مطرح بوده و تمامي قائلين به ولايت فقيه، آن را مبناي نصب از سوي ائمه^ تبيين مي‏کردند؛ يعني معتقد بودند که فقيه جامع الشرايط از سوي امام معصوم× به سمت ولايت منصوب شده است.

2- نقش مردم در تأسیس نظام ولایت فقیه[1]
عالمان همه مذاهب اسلامی اتفاق نظر دارند که پیامبر اسلام| از سوی خدای متعال به ولایت مسلمانان منصوب گردیده است. امامیه اعتقاد دارد که پس از وفات آن حضرت، ولایت او بر امت به فرمان الهی به علی بن ابی­طالب و یازده فرزند وی^ منتقل گردیده است. همچنین، جمع کثیری از فقهای امامیه معتقدند، در عصر غیبت امام زمان#، امر امّت با فقهای عادل است. مبتنی بر این نظریه حکومت غیر معصوم در عصر حضور و حاکمیت غیرفقها در عصر غیبت بدون تأیید یا تنفیذ آنان مشروعیت دینی ندارد، حتی اگر مورد رضایت مردم یا منتخب آنان باشد. این نکات مورد بحث در این نوشتار نمی­باشد. هدف این پژوهش بررسی بعد دیگر مطلب و پاسخ این پرسش است که «آیا ولیّ امر مسلمین می­تواند بدون رضایت مردم اعمال ولایت نموده و برای تشکیل حکومت اسلامی اقدام نماید یا نیازمند رضایت مردم است؟». در این­باره نظریات متعددی ذکر شده است که به اهمّ آن اشاره می­شود: